Төв банк уян хатан ханшаар валютын нөөцөө хамгаалдаг
Импортын дөрвөн сар орчмын хэрэгцээг хангах нөөцтэй байна
Монголбанкны Зах зээлийн газрын захирал Б.Батдаваатай ярилцлаа. Тэрбээр “Нэгдсэн платформтой болчихоор зах зээлд оролцогчид ямар ханшаар хэдий хэмжээний валютыг худалдах болон худалдан авах эрэлтийн мэдээллийг шуурхай харах боломжтой болно” гэв.
-Монголбанк төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэлийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн. Төслийн гуравдугаар заалтад “Санхүүгийн зах зээлийн дэд бүтэц, институцийг бэхжүүлэх” зорилт тусгагдсан. Энэ хүрээнд Төв банк ирэх онд ямар арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхээр зорьж байна вэ?
-УИХ-ын тогтоолын төслийн 3.1-д валютын дотоодын захын дэд бүтцийг хөгжүүлж, ил тод, үр ашигтай байдлыг хангасан шинэ тогтолцоог бүрдүүлэх гэсэн заалт бий. Монгол Улсын валютын захыг харвал “Найман шарга” буюу бэлэн валютын зах, арилжааны банкуудаар ихэнх арилжаа дамждаг. Гэтэл бусад улсын жишээг харвал банк хоорондын зах голлох үүргийг гүйцэтгэдэг бөгөөд арилжаа нь дэвшилтэт программ хангамжаар дамжин явагддаг. Тодруулбал, арилжааны ханш болон холбогдох мэдээлэл нь оролцогсдод ил тод, нээлттэй, тухайн ханшаар арилжаа чөлөөтэй хийгддэг.
Гэтэл манайд “Найман шарга” зах дээр очоод 100 мянган ам.доллар шууд заръя гэвэл авах хүн олдохгүй. Банк ороод нэг сая ам.доллар авъя гэвэл “Манайх зарахгүй” гэх тохиолдол ч сүүлийн саруудад гарсан. Өөрөөр хэлбэл, валютын зах маань хөрвөх чадвар муу. Захад ямар ханшаар хэлцэл хийгдээд буй нь мэдэгдэхгүй байгаа. Үүнээс шалтгаалаад ямар нөхцөл байдал үүсдэг вэ гэхээр тухайлбал экспортын орлоготой компаниуд орлогоо ам.доллар эсвэл юаниар олдог шүү дээ. Орж ирсэн гадаад валютаа эргүүлээд төгрөг болгоё гэхээр ямар ханшаар хэнд зарах нь ойлгомжгүй болчихдог. Ингээд тухайн компани өөрийнхөө харьцдаг хоёр, гурван банкны дунд дуудлага худалдаа зохион байгуулаад, эсвэл хэн илүү өндөр үнэ санал болгосонд нь валютаа зардаг. Ингээд тухайн валютыг худалдаж авсан банк нь өөрийнхөө томоохон харилцагч, импортлогч компаниудад тухайн валютыг зарах нөхцөл байдал үүсдэг байх жишээтэй.
-Яагаад ийм нөхцөл байдал үүсчихээд байна вэ?
-Яагаад гэвэл манай улсад өнөөдөр валют арилжааны нэгдсэн платформ байхгүй, үүнээс шалтгаалан зах зээлд мэдээллийн зөрүүтэй байдал бий болдог.
Харин Монголбанк долоо хоног бүрийн мягмар, пүрэв гарагт арилжааны банкуудын дунд валютын дуудлага худалдаа зохион байгуулдаг. Энэ нь валютын зах дээр эрэлт, нийлүүлэлт нь ямар байна вэ, бодит ханш хэд дээр тогтож байна вэ гэдгийг мэдэх зорилготой. 2009 онд бид дуудлага худалдааг анх эхлүүлэхдээ “Түр зуурын хэрэгсэл” гэж үзэж байсан. Өөрөөр хэлбэл, жилийн дараа бид банк хоорондын валют арилжааны нэгдсэн платформтой болно гэж төлөвлөж байсан юм. Гэсэн хэдий ч Монголбанкны гадаад валютын дуудлага худалдаа нь өнөөг хүртэл валютын захын эрэлт, нийлүүлэлтийн мэдээллийг түгээх гол хэрэгсэл хэвээр байна.
» Манай улсад одоогоор валют арилжааны нэгдсэн платформ байхгүй, үүнээс шалтгаалан зах зээлд мэдээллийн зөрүүтэй байдал бий болдог.
» Монголбанкны гадаад валютын дуудлага худалдаа нь өнөөг хүртэл валютын захын эрэлт, нийлүүлэлтийн мэдээллийг түгээх гол хэрэгсэл хэвээр байна.
» Үүсмэл хэрэгслийн зах зээл хөгжихийн хэрээр зах зээлд оролцогчид ханшийн эрсдэлээ удирдах боломж улам нэмэгдэх юм.
-Тэгвэл 2017 онд энэ чиглэлээр тодорхой ахиц, дэвшил гарна гэж хүлээж болох уу?
-Бидний зүгээс төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах үндсэн чиглэлдээ валютын захын дэд бүтцийг хөгжүүлэх талаар тусгасан бөгөөд энэ тухай судалгаа шинжилгээний ажил хийж эхлэсэн. Тухайлбал, энэ нь аль болох зах зээлд оролцогсдынхоо тоог нэмэгдүүлж, мэдээллийн зөрүүгүй болгоё гэж зорьж байна. Өнөөгийн нөхцөлд мэдээлэл сайтай, томоохон харилцагчид нь хоорондоо хэлцэл хийчихдэг. Энэ дунд зарим харилцагч нь хаягдах нөхцөл байдал үүсдэг. Нэгдсэн платформтой болчихоор зах зээлд оролцогчид ямар ханшаар хэдий хэмжээний валютыг худалдах болон худалдан авах эрэлтийн мэдээллийг шуурхай харах боломжтой болно.
Нэг ёсондоо мэдээлэл ил тод, хөрвөх чадвар өндөртэй валютын захыг бий болгох юм. Ингэснээр мэдээллийн тэгш байдал хангагдаж, зах зээл дээр өрсөлдөөнт орчин үүснэ. Тэр хэрээр зах зээлд оролцогчид нэмэгдэж, валютын ханшийн тухай хүлээлт ч харилцан адилгүй байх нөхцөл бүрдэнэ гэсэн үг.
- Шинэ
- Их уншсан
- Их сэтгэгдэлтэй